Xe tải nhiều toa, hay xe tải tàu hỏa (road train), là loại xe tải dài nhất thế giới. Trong khi dòng xe này không được hoạt động ở Mỹ do không đáp ứng các tiêu chuẩn về chiều dài và cân nặng, thì ở Australia lại khác.
Thường có 2 hoặc 3 toa hàng, xe tải tàu hỏa có thể dài đến 53 m và trọng lượng thường ở mức 80-120 tấn. Tại nhiều khu vực ở Australia, các cộng đồng cư dân hoàn toàn dựa vào xe tải tàu hỏa để chuyên chở hàng hóa.
Một xe tải tàu hỏa với ba toa kéo ở Australia. Ảnh: Historic Vehicles
Những chiếc xe đầu tiên được sử dụng từ đầu những năm 1850, chủ yếu để chở quặng hoặc len, và dùng động cơ hơi nước. Những động cơ này rất nặng, rất mạnh, có thể tải đến 120 tấn hàng. Về ngoại hình, loại xe này trông không khác gì tàu hỏa chạy trên đường bằng, nhưng lại không cần xây dựng hệ thống đường sắt tốn kém và phức tạp.
Ở châu Âu, các kỹ sư của Pháp và Anh phát triển xe tải tàu hỏa để sử dụng trong quân đội, thời kỳ giữa những năm 1850. Đến 1898, xe máy kéo với động cơ hơi nước có thể kéo đến 4 toa.
Rồi 3 loại động cơ gồm hơi nước, điện và đốt trong chiến đấu để giành quyền lực tối cao. Động cơ đốt trong (ICE) giành phần thắng. Các cỗ máy hơi nước có sức kéo rất lớn, nhưng cũng rất nặng và chậm, lại cần nhiều nhiên liệu để đốt lò hơi. Nước và gỗ lại khan hiếm ở các khu vực khô cằn của Australia.
Xe động cơ đốt trong thay thế cho loại chạy hơi nước được cấp bằng sáng chế vào đầu những năm 1900. Những loại xe này gặt hái một số thành công ở Anh, Đức, Hungary, Mỹ và Australia.
Xe tải tàu hỏa với 10 toa Mueller Petrol-Electric năm 1914. Ảnh: Historic Vehicles
Tháng 5/1914, xe tải tàu hỏa Mueller Petrol-Electric đánh dấu bước ngoặt mới với sức tải 100 tấn trên 10 toa kéo. Hệ thống kết hợp một máy phát điện cùng hai động cơ dầu 6 xi-lanh của Daimler. Đoàn tàu đặc biệt này dài 66 m, nặng 39,5 tấn. Tốc độ tối đa khi chở hàng là 10-13 km/h và mức ngốn dầu khoảng 470 lít/100 km.
Năm 1957, xe tải Rotinoff Viscount được nhập khẩu từ Anh, dùng động cơ Rolls-Royce C6SFL, 6 xi-lanh, siêu nạp, công suất 250 mã lực và mô-men xoắn 162 Nm.
Ngày nay, xe tải tàu hỏa ở Australia cũng như một số nơi khác thường chỉ có đến 3 toa, hoặc số toa nhiều hơn ở một số ít khu vực, với tổng chiều dài giới hạn tùy nơi. Tại Australia, một số khu vực ở một số bang cho phép xe kéo đến 4 toa, dài đến 53,5 m và 136 tấn.
Xe tải tàu hỏa với 4 toa, cũng ở Australia. Ảnh: Bruce Rock Engineering
Ở châu Âu, do đặc trưng đường phố chật hẹp hơn, giới hạn chiều dài và trọng lượng xe tải tàu hỏa vì thế cũng ít hơn. Như ở Phần Lan, xe dài nhất cũng chỉ khoảng 31,5 m.
Xe tải tàu hỏa ngày nay cũng thường sử dụng động cơ dầu, với công suất khoảng 400-600 mã lực. Mỗi xe thường có hai bình nhiên liệu chứa tổng cộng khoảng 1.200 lít dầu, ngoài ra là một bình chứa dung dịch AdBlue giúp giảm khí thải.
